Variabele rente

Variabel is een ander woord voor ‘veranderend’ of ‘wijzigend’. Bij een variabele rente mag een bank de rente van een spaarrekening op ieder moment aanpassen. Als een spaarder vandaag een rekening opent met een spaarrente van 0,9% kan de rente over een maand dalen naar 0,8% en over een jaar stijgen naar 1,5%. Een bank hoeft de spaarder geen toestemming te vragen voor een rentedaling (of rentestijging).

In dit artikel wordt uitgelegd wat het voordeel van vaste en variabele rente is. Ook wordt uitgelegd wanneer het verstandig is om voor vast of variabel te kiezen.

Is variabele rente normaal?

Bij de meeste spaarrekeningen is de rente variabel. Banken noemen dat ‘vrij opneembare spaarrekening, ‘sparen zonder voorwaarden’ of ‘sparen zonder beperkingen’. Een spaarder kan dan zonder toestemming geld van zijn spaarrekening opnemen. Aan de andere kant mag een bank de spaarrente op ieder moment aanpassen. De spaarder heeft geen verplichtingen naar de bank. De bank heeft geen verplichtingen naar de spaarder.

Het tegenovergestelde van een variabele rente is een vaste rente. Deze spaarrekeningen worden spaar- of termijndeposito’s genoemd. Een bank geeft relatief een hogere rente als iemand zijn spaargeld voor langere tijd vastzet. Voorwaarde is dat een spaarder niet bij zijn geld mag. En een bank mag de rente niet tussentijds  aanpassen. Zo’n afspraak kan 3 maanden of zelfs 20 jaar duren. Als een spaarder zijn geld eerder terug wil, brengt de bank een boeterente in rekening.

Hoogste variabele rente

De spaarrente is erg laag op dit moment en de verwachting is dat de rente verder daalt. De inflatie is gemiddeld 2% per jaar. Dat betekent dat het rendement op een spaarrekening negatief is. Bekijk hier de variabele rente en open een spaarrekening.

Hoe wordt variabele rente bepaald?

Begin 2016 had een Nederlands huishouden gemiddeld €45.000,- spaargeld (bron: CBS). Banken gebruiken een deel van dit spaargeld om uit te lenen aan anderen. Bij het vaststellen van de spaarrente kijkt een bank in eerste instantie naar de marktrente. Oftewel, wat levert het de bank op als zij geld uitlenen aan particulieren en bedrijven. Hierbij kijken banken naar de marktrente op de geldmarkt, kapitaalmarkt en ook naar de gemiddelde leen- en hypotheekrentes. Zijn deze rentes laag, dan heeft dat een negatieve invloed op de spaarrente.

Een tweede factor is de balans tussen sparen en lenen. Als er heel veel mensen sparen, terwijl er weinig mensen lenen, dan is er een overschot aan geld. Dit spaargeld levert een bank niets op, omdat ze het niet uit kunnen lenen aan anderen. Een bank verdient namelijk aan leningen door rente te vragen. Als gevolg daarvan daalt de spaarrente.

Ten derde is het spaargedrag van belang. Nemen spaarders veel spaargeld op of wordt er in korte tijd juist meer gespaard? Een bank kijkt ook naar het verachte aantal nieuwe klanten dat gaat sparen. Op dagelijkse basis wordt nauwlettend gevolgd hoeveel geld op er spaarrekeningen staat. Iedere wijziging kan leiden tot een stijging of daling van de variabele rente.

Ten vierde kijken banken ook naar hun kosten van personeel, IT-systemen, kantoorruimte etc. Een bank die nog met papieren overschrijvingen werkt heeft hogere kosten dan een bank die volledig online is. Een internetspaarrekening levert daarom vaak een hogere variabele rente dan een reguliere spaarrekening waarbij meer hand- en controlewerk komt kijken.

De laatste (en niet onbelangrijkste) factor zijn de rentes van concurrenten. Banken die nieuwe klanten willen trekken, geven een hogere spaarrente dan hun concurrenten. Knab maakt op dit moment veel reclame om nieuwe klanten te werven. Hun spaarrente is op dit moment de hoogste van alle spaarbanken. Misschien verdient Knab hier op korte termijn niets, maar vergroten wel hun marktaandeel. De meeste banken kiezen overigens een rente die marktconform is. Daarom verschillen de meeste spaarrentes niet veel van elkaar.

Voor- en nadelen variabele rente

Een eerste nadeel van variabele rente is dat die lager is dan vaste rente. Maar… als de rente stijgt, is sparen met een variabele rente weer een voordeel. Vaste rentes veranderen gedurende de looptijd nooit, terwijl een variabele rente bij renteverhoging stijgt. Een tweede voordeel van variabele rente is dat een spaarder veel vrijheid heeft. Hij bepaalt zelf wanneer hij geld opneemt en betaalt geen boeterente voor vervroegd opnemen. Een derde voordeel is dat er voor spaarrekeningen met een variabele rente meestal geen voorwaarden gelden. Er hoeft bijv. niet verplicht €50,- per maand te worden gestort en er hoeft niet een minimaal bedrag op een spaarrekening te staan om een rekening te kunnen openen.

Een tweede nadeel van variabele rente is dat een spaarder minder goed weet waar hij aan toe is. De rente kan over twee jaar twee keer zo hoog zijn of twee keer zo laag. Als een variabele rente gedurende een jaar 0,8% is, ontvangt iemand met een spaarbedrag van €7.500,- aan het einde van het jaar €50,- rente. Als de rente 0,4% is, ontvangt de spaarder €25,- per jaar. Bij een rente van 1,6% is de rente €160,-.

Zowel sparen met variabele als vaste rente levert op dit moment niet veel op. De rente is zo laag dat sparen voor rendement minder oplevert dan inflatie. Dat betekent dat de prijzen in de winkels meer stijgen dan de rente over spaargeld. Is uitgeven dan beter dan sparen? Sparen voor zowel korte als lange termijn is altijd goed. Waarom? Omdat een buffer in tijden van onzekerheid altijd beter is dan niets achter de hand hebben. Kinderen gaan studeren, wasmachines gaan kapot en vakanties moet worden betaald.

Waarom geeft een bank rente?

Rentes op spaarrekeningen worden alsmaar lager. Trendwatchers voorspellen dat sparen op termijn zelfs negatief wordt. Een spaarder moet dan betalen om te kunnen sparen. Misschien is betalen voor veiligheid wel normaal? Spaargeld op zolder, onder een tegel of in een spaarpot geeft namelijk geen enkele garantie tegen inbrekers of brand. Een bank zorgt voor veiligheid, dus waarom mogen ze daar geen geld voor vragen?

De reden dat rente wordt gegeven is dat banken er aan kunnen verdienen. Ze gebruiken geld van spaarders om uit te lenen aan anderen. Dat is hun verdienmodel. Hoe minder een bank verdient aan spaarders, hoe lager de rente. Feit blijft dat banken spaarders nodig hebben.