Consument

Iedereen die iets koopt voor zichzelf (persoonlijk of eigen gebruik) is een consument. Consumenten hebben niet als doel om een product door te verkopen aan iemand anders. Een consument is daarom een eindgebruiker. Iedereen die eten koopt bij de Jumbo, een abonnement neemt op Netflix of een interieurarchitect inhuurt voor advies bij de inrichting van zijn huis…wanneer iemand een goed of dienst aanschaft voor zijn of haar voor eigen geluk of voortbestaan, is er sprake van consumptie.

Consument consumeren

Consument en economie

De economie bestudeert de behoeften van de mens. En mensen voorzien in hun behoeften door goederen en diensten te kopen. De aanschaf van goederen en diensten voor eigen gebruik wordt consumeren genoemd. En om te kunnen consumeren zijn er bedrijven die goederen en diensten produceren. Een econoom bestudeert dit spel van vraag (consument) en aanbod (producent). Dat economen hun hoofd hier al meer dan 300 jaar over breken, geeft aan dat het lastiger is dan je denkt. Een consument kan zijn geld namelijk maar één keer uitgeven. De vraag is natuurlijk waaraan. Wanneer koopt iemand een fiets en waarom? In de economie noemt men dat schaarste. Middelen zoals geld en tijd zijn namelijk schaars. Een mens heeft er nooit genoeg van ook al is iemand rijk. Wanneer een conument een huis koopt van 10 miljoen kan hij zijn geld niet meer uitgeven aan iets anders. Alles heeft te maken met keuzes. Wanneer je als consument voor het ene kiest, kun je het andere niet meer kopen. In de economie wordt gesproken alternatief aanwendbare middelen. Een consument kan zijn geld (middelen) op verschillende manieren (alternatief) uitgeven aan dat wat hij echt wil of nodig heeft (aanwenden).

Consument en markt

Vragers en aanbieders komen samen op een markt. Dit kunnen bijv. de supermarkt, huizenmarkt, verzekeringsmarkt of energiemarkt zijn. Op welke markt de vrager zich ook bevindt, twee dingen zijn zeker: de consument kijkt of hij het product wil hebben en of hij het kan betalen. Daarnaast kijkt een beetje een slimme consument bijv. naar de kwaliteit, garantie en veiligheid van een product. Goederen die voor een consument echt noodzakelijk zijn heten primaire goederen. Voorbeelden zijn brood, kleding en onderdak. Goederen die niet in de eerste levensbehoefte voorzien, zoals een vakantiehuisje, een tas van Gucci tas of een horloge van Rolex, worden secundaire of luxegoederen genoemd. Voor deze producten geldt dat de vraag ernaar toeneemt naarmate het inkomen van de consument stijgt.

Consumentengedrag

Lange tijd dachten economen dat consumenten in hun koopgedrag rationele beslissingen nemen. Met ‘rationeel’ wordt bedoeld dat een consument een weloverwogen beslissing neemt op basis van zorgvuldig verzamelde informatie over de prijs en kwaliteit van een product. Dit wordt de rationaliteitshypothese genoemd. Psychologisch en economisch onderzoek hebben uitgewezen dat dit lang niet altijd het geval is. Consumentengedrag valt dus in zekere mate te beïnvloeden. Een simpel voorbeeld als “2 voor de prijs van 1” maakt dat een consument eerder geneigd is om een product te kopen dat in eerste instantie niet op zijn verlanglijstje stond. Dit filmpje geeft een voorbeeld van hoe ons koopgedrag wordt beïnvloed.

Consument en marketing

Veel bedrijven willen zoveel mogelijk van hun producten verkopen en de concurrentie een stap voorblijven. Een aanbieder denkt daarom na over wat een consument wil en hoe hij zijn potentiële kopers het beste kan bereiken. Alle pogingen die een producent onderneemt om klanten voor zich te winnen heet marketing. De meeste mensen denken dan aan reclame. Maar marketing is meer dan dat. Een bedrijf denkt bijvoorbeeld na over de prijs, zoals het prijssegment, betalingsvoorwaarden en actieprijzen. Ook het product zelf, zoals de kwaliteit, de uitstraling en merknaam zijn zaken waar een aanbieder over nadenkt. De plaats waar een product verkrijgbaar is speelt ook een belangrijke rol. De combinatie van product, prijs, plaats en promotie staan bekend als de 4P’s of de marketingmix. Een goede ‘mix’ tussen prijs, verkrijgbaarheid, bekendheid en kwaliteit maakt dat een consument eerder geneigd is om een bepaald product te kopen.

Consumentenrecht

Om consumenten in bescherming te nemen zijn er wetten en regels. Deze regels vallen onder het consumentenrecht en hebben als doel de consument te beschermen tegen oneerlijke voorwaarden die voortvloeien uit een overeenkomst met een aanbieder van goederen of diensten. TV-programma’s als Kassa en Radar wijzen uit dat consumenten nog al eens de dupe zijn van oneerlijke praktijken. In Nederland zijn er verschillende consumentenorganisaties die voorlichten en belangen behartigen. De bekendste is de Consumentenbond. Ook de overheid zet zich in om consumenten voor te lichten over hun rechten. Consuwijzer is daar een voorbeeld van.