Een liquideitsbegroting of liquiditeitsprognose geeft alle in- en uitgaande geldstromen van een onderneming weer, meestal per maand of kwartaal. In de financiële wereld worden ‘geldstromen’ vaak cashflow genoemd, vandaar dat ook wel een cashflowbegroting wordt genoemd.
In dit artikel wordt uitgelegd hoe een liquiditeitsbegroting moet worden opgesteld, waar rekening mee moet worden gehouden en hoe deze begroting zich verhoudt ten opzichte van andere begrotingen in het financieel plan.
Definitie
Overzicht van de verwachte uitgaven en inkomsten in een bepaalde periode. Het doel van de liquiditeitsbegroting is om per maand, kwartaal of jaar inzicht te krijgen in of er voldoende financiële middelen in de onderneming aanwezig zijn om aan alle betalingsverplichtingen te kunnen voldoen.
De liquiditeitsbegroting
Alle organisaties willen de zekerheid dat ze iedere maand hun rekeningen kunnen betalen. Er gaan facturen de deur uit, maar er komen ook facturen binnen. Sommige rekeningen moeten binnen 14 dagen worden betaald, maar voor de meeste rekeningen geldt een betalingstermijn van 30 dagen. In ieder geval wil geen enkele onderneming stapels aanmaningen of zelfs deurwaarders voor de deur. Een liquiditeitsbegroting brengt wat rust en overzicht.
Ondernemingen kunnen op verschillende manieren een vinger aan de pols houden. Een bedrijf met weinig en kleine facturen houdt gewoon zijn bankrekening in de gaten. De ondernemer heeft in zijn hoofd of er voldoende inkomsten zijn om de uitgaven tijdig te kunnen betalen. Ondernemingen met veel uitgaande en inkomende facturen hebben behoefte aan een meer gestructureerd overzicht. Zij berekenen hun liquiditeit op maandelijkse termijn en plannen vooruit met behulp van een liquiditeitsbegroting.
Een liquiditeitsbegroting kan per maand, kwartaal of per jaar worden opgesteld. Hieronder staat een voorbeeld van een liquiditeitsbegroting op kwartaalbasis.
In de onderste rij van de grafiek staat het eindsaldo van de vier kwartalen. Hieruit valt af te lezen dat de onderneming aan het einde van het tweede kwartaal illiquide is. De onderneming staat dan ‘rood’ met een negatief saldo van € 35.296. De conclusie is dat er in het tweede kwartaal meer uitgaven zijn gedaan dan er inkomsten en liquide middelen waren.
Door een liquiditeitsbegroting op te stellen ziet de onderneming dit ‘gevaar’ aankomen. Ze kunnen besluiten om maatregelen te treffen. In dit voorbeeld is dat niet echt nodig, omdat het derde kwartaal weer een positief saldo van € 22.306 laat zien. Een overzicht van mogelijke maatregelen staat in de volgende paragraaf.
Download gratis het voorbeeld en de template in excel:
Voor een meer gedetailleerde prognose staat hieronder dezelfde begroting, maar dan op maandbasis ingevuld.
De liquiditeitsbegroting op maandbasis in excel kun je hier gratis downloaden:
Maatregelen liquiditeit
Op basis van de liquiditeitsbegroting kan een onderneming zien aankomen wanneer ze in de problemen komen. Als een periode van ‘rood staan‘ lang duurt moeten er maatregelen worden genomen. Maatregelen die een onderneming kan treffen om te voorkomen dat ze langdurig in de ‘min’ komen te staan zijn:
- Tijdelijk het kredietplafond van de rekening courant verhogen. Met andere woorden: ervoor zorgen dat de onderneming tijdelijk meer ‘rood’ mag staan bij de bank.
- Afspraken maken over leverancierskrediet. De onderneming kan aan (vaste) leveranciers vragen om later te mogen betalen dan normaal. Vaak is het leverancierskrediet 30 dagen (standaardtermijn die onder facturen staat vermeld). De onderneming kan bijvoorbeeld vragen om een betalingstermijn van 60 of 100 dagen, waardoor ze meer ademruimte krijgt om nieuwe inkomsten te genereren om de rekening te kunnen betalen.
- Het uitstellen van investeringen. Ook al was de aanschaf van een nieuwe machine of uitbreiding van personeel gepland, soms is het verstandig om dat vooruit te schuiven. Een grote investering in automatisering of uitbreiding van onroerend goed leidt direct tot grote uitgaven. Om liquiditeitsproblemen te voorkomen kan in geval van liquiditeitsproblemen beter worden gewacht tot de onderneming weer in stabieler vaarwater zit.
- Korting geven bij snelle of directe betaling door debiteuren. Het is een ontzettende ‘pain in the ass’ als klanten te laat betalen. Om snelle betaling te stimuleren kan met staffels worden gewerkt. Een korting van 10% als de klant direct contant betaalt en 5% als binnen 7 dagen na aanschaf het geld op de bankrekening is bijgeschreven. Op deze manier kan worden voorkomen dat inkomsten te lang op zich laten wachten en naar het volgende kwartaal op de liquiditeitsbegroting moeten worden geschoven.
- Uitstellen van inkopen. Een tekort aan liquide middelen en potentiële inkomsten is aanleiding om het inkoopbeleid onder de loep te nemen. Bij te grote voorraden die lang blijven liggen is er sprake van ‘dood geld’. Een grote voorraad is op dat moment niet nodig om alle klanten direct te kunnen leveren, terwijl de rekening voor de voorraden al wel is betaald. Ook zijn er kosten verbonden aan de opslag van een grote voorraad. Minder inkopen leidt tot minder rekeningen en minder kosten.
- Geen winstuitkering. Bij liquiditeitsproblemen kan worden besloten om geen dividend aan aandeelhouders uit te betalen. Er kan worden gekozen om het dividend te reserveren of in de vorm van stockdividend uit te keren.
Aandachtspunten
- Op een liquiditeitsbegroting staan uitgaven en géén kosten.
De kosten van een verzekering zijn bijvoorbeeld € 240 per jaar. Voor de liquiditeitsbegroting is de vraag wanneer deze rekening wordt betaald, dus in mindering is gebracht op de bankrekening. Als de rekening bijv. pas over een jaar hoeft te worden betaald, wordt er dit jaar geen geld afgeschreven. Er staat dan ook niets op de liquiditeitsbegroting. Betaalt de onderneming de rekening in maandelijkse termijnen, dan staat iedere maand een uitgave van € 20 op de liquiditeitsbegroting. Betaalt de onderneming het verzekeringsbedrag ieder jaar in één keer in januari, dan staat de uitgave éénmaal op de liquiditeitsbegroting in het eerste kwartaal van dat jaar. Het verschil tussen kosten en uitgaven is het moment waarop de rekening wordt betaald. kosten staan op de exploitatiebegroting en daadwerkelijke betalingen (uitgaven) op de liquiditeitsbegroting. - Opbrengsten staan niet op de liquiditeitsbegroting. Inkomsten wél.
Hiervoor geldt hetzelfde - Op een liquiditeitsbegroting staan geen afschrijvingen.
Er staan alleen inkomsten en uitgaven in de liquiditeitsprognose. Bij afschrijvingen wordt niets ontvangen en niets uitgegeven, dus een afschrijving heeft geen effect op de geldstromen. - Bedragen op de liquiditeitsbegroting zijn inclusief btw.
Ook hier geldt weer dat alle inkomende en uitgaande geldstromen worden geregistreerd. Ook in rekening gebrachte btw wordt op de rekening bijgeschreven en te betalen btw wordt van de rekening afgeschreven. - Houd rekening met betaaltermijnen van de klant.
Dat de rekening is verstuurd, betekent nog niet dat het geld is ontvangen. - Investeringen en aflossingen staan wel op de liquiditeitsbegroting
Als een investering wordt gefinancierd met een geleend geld, dan staat de lening als inkomst op de begroting.
De liquiditeit
De liquiditeit kan op verschillende manieren worden bijgehouden. De ene onderneming berekent het werkkapitaal, maar er zijn er ook die werken met kengetallen. De meest gebruikte liquiditeitsratio’s zijn de current ratio en de quick ratio. Lees het algemene artikel over liquiditeit om te kiezen welke liquiditeitsberekening het beste bij uw onderneming past.
Het nadeel van ratio’s is dat het momentopnames zijn. Zo’n momentopname geeft alleen inzicht in hoe een onderneming er nu voorstaat. Het is voor een onderneming ook verstandig om vooruit te kijken. Het opstellen van prognose van hoe de toekomst er uitziet, heet een liquiditeitsbegroting.
Financieel plan
Een liquiditeitsbegroting staat vaak niet op zichzelf, maar maakt onderdeel uit van een financieel plan. De meeste ondernemingen stellen bij het opstarten van een onderneming een bedrijfsplan incl. financieel plan op. Het financieel plan bestaat in de meeste gevallen uit vier onderdelen, waaronder de liquiditeitsbegroting. De andere drie begrotingen zijn:
- Investeringsbegroting
Een onderneming maakt een overzicht van investeringen die ze in het eerste en de daarop volgende jaren moet doen om het bedrijf op te starten. Op de investeringsbegroting staan onder andere aankopen van gebouwen, machinepark, wagenpark, inventaris, maar ook investeringen in grondstoffen en andere vlottende activa om de productie op gang te brengen. Het doel van de investeringsbegroting is om inzicht te krijgen in noodzakelijke investeringen en helpt bij het stellen van prioriteiten. Ook geeft het samen met de financieringsbegroting een goede inschatting of de investeringen wel haalbaar zijn. - Financieringsbegroting
De investeringen die de onderneming gaat doen moeten worden gefinancierd. In de financieringsbegroting staat opgenomen hoe deze investeringen worden betaald. Dit kan met behulp van eigen geld (eigen vermogen) en met behulp van leningen (vreemd vermogen). De verhouding tussen het vreemd vermogen en het eigen vermogen geeft een indicatie of de onderneming in staat is om op zowel korte als lange termijn aan de betalingsverplichtingen te voldoen. Dit heet solvabiliteit. - Exploitatiebegroting
Nadat een overzicht van investeringen en financieringen is gemaakt, wordt berekend of de onderneming in staat is om winst te maken. In de exploitatiebegroting wordt een overzicht van kosten en omzet opgenomen. Voorbeelden van kosten zijn, huur, personeelskosten en verzekeringskosten. Ook afschrijvingen maken onderdeel uit van de kosten. De omzet wordt bepaald aan de hand van de verwachte afzet maal de verkoopprijs. De bedragen op de exploitatiebegroting zijn altijd exclusief omzetbelasting (btw).