De bedrijfskolom beschrijft alle stappen die een product doorloopt voordat het als eindproduct door een consument kan worden gekocht. Dit proces start bij de oerproducent die grondstoffen gebruikt om een goed of dienst mee te produceren en eindigt bij de detailhandel die het eindproduct aan de eindgebruiker verkoopt.
Grondstoffen zijn de input van iedere productieketen. In dit artikel wordt uitgelegd wat primaire, secundaire, eindige en hernieuwbare grondstoffen zijn.
Natuurlijke of primaire grondstoffen
Vaak worden grondstoffen uit de natuur gehaald. Voorbeelden zijn olie, gas, erts en steenkool. Deze natuurlijke of primaire grondstoffen zijn de basis voor miljoenen goederen en diensten. Van aardolie wordt bijv. diesel, benzine, kerosine en stookolie gemaakt. Maar aardolie is ook de basis voor kunststoffen en plastics die weer worden verwerkt in computers, telefoons, tassen, flessen, speelgoed etc.
Olie, gas, erts en steenkool zijn schaars en de vraag naar deze natuurlijke hulpbronnen is zo groot dat de voorraden binnen afzienbare tijd opraken. Daarom wordt gesproken van eindige grondstoffen. Naast eindige zijn er ook hernieuwbare grondstoffen. Dit zijn grondstoffen die niet (snel) opraken. Denk hierbij aan vruchtbare aarde om gewassen op te verbouwen of de zon waarmee energie kan worden opgewekt. Andere voorbeelden zijn water, hout, rubber en wind.
Halffabricaat als grondstof
Voorbeelden als maïs, metaal, zaden, wol of goud worden ook vaak grondstoffen genoemd. Toch zijn hier al één of meerdere bewerkingsslagen overheen gegaan, waardoor het in termen van de bedrijfskolom eigenlijk halffabricaten zijn. Hoewel ze niet aan het begin van de productieketen staan, zien fabrieken deze halffabricaten als basisstoffen voor hun eigen productie. Een kledingfabriek ziet wol of katoen als grondstoffen om kleding van te maken. En een goudsmid ziet goud of zilver als grondstof om er sierraden van te maken.
Kennis als grondstof
Ook ‘kennis’ kan als grondstof worden beschouwd. Denk bijvoorbeeld aan een onderzoeksbureau dat data verzameld over het koopgedrag van mensen. Deze data worden vervolgens geanalyseerd en de uitkomsten ervan worden verkocht aan bedrijven als Jumbo, Johma, Heinz of Bol.com. De data zijn in dit geval de grondstof en de conclusies van het onderzoek zijn het eindproduct dat aan diverse eindgebruikers wordt aangeboden.
Dat kennis steeds vaker als grondstof wordt beschouwd hangt vooral samen met de veranderingen in de westerse samenleving. Onze maatschappij is de afgelopen decennia van een industriële samenleving getransformeerd naar een informatiesamenleving waarin de aanwezigheid van de ‘juiste kennis op het juiste moment’ een steeds grotere toegevoegde waarde is gaan vertegenwoordigen.
Secundaire grondstoffen
Naast primaire zijn er ook secundaire grondstoffen. Dit zijn ‘oude’ eindproducten die weer opnieuw worden gebruikt. Voorbeelden zijn oud papier, plastic flessen, schroot en verder alles dat in aanmerking zou kunnen komen voor recycling. Door hergebruik belanden deze afgedankte spullen weer opnieuw aan het begin van de bedrijfskolom waar ze worden verwerkt tot nieuwe eindproducten.
