Hypotheekrenteaftrek

Hypotheekrenteaftrek betekent dat woningbezitters de jaarlijkse rente die ze moeten betalen over hun hypotheekschuld af morgen trekken van hun bruto inkomen. Door de betaalde hypotheekrente van het inkomen af te trekken wordt het belastbare inkomen, het inkomen waar belasting over moet worden betaald, lager. Vaak wordt gezegd dat de hypotheekrente van de ‘belasting’ wordt afgetrokken. Dat is onjuist. De jaarlijkse hypotheekrente wordt niet van de belasting, maar van het in dat jaar verdiende bruto inkomen afgetrokken.

Definitie hypotheekrenteaftrek

Aftrekpost voor eigenwoningbezitters met een hypothecaire lening. De betaalde hypotheekrente wordt bij belastingaangifte in mindering gebracht op het bruto inkomen, waardoor de af te dragen belasting lager wordt.

Doel hypotheekrenteaftrek

De hypotheekrenteaftrek is een fiscale regeling met als doel om het eigenwoningbezit te bevorderen. De overheid probeert mensen aan te moedigen om een eigen woning te kopen door er een belastingvoordeel aan te verbinden. Het uitgangspunt is dat het goed voor de economie is wanneer er wordt geïnvesteerd en geconsumeerd. Het tweede uitgangspunt is dat de overheid invloed uit kan oefenen op keuzes van mensen door met lagere belastingen bepaald gedrag te stimuleren.

Het oorspronkelijke doel van de hypotheekrenteaftrek was anders. Toen in Nederland in 1893 de inkomstenbelasting werd ingevoerd, werd een eigen woning als een potentiële bron van inkomsten gezien. Iemand kan zijn woning immers verhuren. Wanneer de eigenaar zelf zijn huis bewoonde, verhuurde hij de woning als het ware aan zichzelf. De eigenwoningbezitter moest daarom een ‘denkbeeldig’ huurbedrag bij zijn inkomen optellen. Dit werd het eigenwoningforfait genoemd. Het eigenwoningforfait bestaat nu nog steeds. Aan de andere kant mocht de woningbezitter de gemaakte kosten om inkomsten mee te verwerven van de belasting aftrekken. De hypotheekrente werden als dergelijke kosten gezien en zo was de hypotheekrenteaftrek geboren.

Samengevat: ons inkomstenbelastingstelsel heeft als uitgangspunt dat over inkomsten belasting moet worden betaald en dat kosten om inkomsten mee te genereren mogen worden afgetrokken van deze inkomsten. De hypotheekrente mag daarom van het inkomen worden afgetrokken. Het idee dat de hypotheekrenteaftrek dient als stimulans voor eigenwoningbezit is pas na de Tweede Wereldoorlog ontstaan.

Uitleg hypotheekrenteaftrek

Wanneer iemand een huis koopt van € 250.000 is de kans groot dat hij dat bedrag niet zelf kan betalen. De meeste mensen gaan daarom naar de bank voor een hypotheek. De bank verdient geld door rente in rekening te brengen over het geleende bedrag. Stel dat de rente 5% is. De maandelijkse rente is dan € 1.042 wat neer komt op € 12.500 per jaar.

Stel voor dat het inkomen van de woningkoper € 60.000 per jaar is en dat er 40% inkomstenbelasting over moet worden betaald. De jaarlijkse belasting is dan € 24.000. Omdat een hypotheek is afgesloten waarbij wordt afgelost, mag de jaarlijkse rente van € 12.500 afgetrokken van het bruto inkomen van € 60.000. Het belastbaar inkomen wordt hierdoor € 47.500. Dit betekent dat er 40% belasting moet worden betaald over € 47.500 wat neerkomt op € 19.000 per jaar.  Door de hypotheekrenteaftrek is het belastingvoordeel in het eerste jaar € 24.000 – € 19.000 = € 5.000. Dit scheelt € 5.000 / 12 = € 417 per maand. De maandelijkse rente na aftrek is nu € 1.042 – € 417 = € 625.

Hypotheekrenteaftrek aanvragen

Sinds 1 januari 2013 komen alleen de lineaire hypotheek en de annuïteitenhypotheek in aanmerking voor hypotheekrenteaftrek. Voor hypotheken waarbij gedurende de looptijd niet wordt afgelost, zoals bij de aflossingsvrije hypotheek en de spaarhypotheek, is de hypotheekrenteaftrek komen te vervallen.

Hypotheekrenteaftrek aanvragen gebeurt bij de jaarlijkse belastingaangifte. De hypotheekverstrekker stuurt ieder jaar een overzicht van de betaalde hypotheekrente. Dit bedrag moet in het aangifteprogramma of bij de online belastingaangifte van de Belastingdienst worden ingevuld. Sinds 2013 is de hypotheekrente in veel gevallen al bekend bij de Belastingdienst. Het bedrag is vooraf ingevuld en hoeft alleen nog maar gecontroleerd te worden. Op deze manier wordt de hypotheekrenteaftrek achteraf verrekend met de inkomstenbelasting. Hypotheekrenteaftrek valt onder Box 1.

Er is een tweede manier om hypotheekrenteaftrek aan te vragen. Mensen die niet het hele jaar willen wachten op belastingaftrek, kunnen een voorlopige teruggave indienen. Met een voorlopige teruggave wordt iedere maand 1/12de deel van de jaarlijkse hypotheekrenteaftrek op de opgegeven bankrekening gestort. Een voorlopige teruggave kan worden aangevraagd door het aangifteprogramma Verzoek of wijziging voorlopige aanslag te downloaden en in te vullen.

Om hypotheekrenteaftrek aan te kunnen vragen, moet worden voldaan aan een aantal voorwaarden. Ten eerste heeft de aanvrager recht op maximaal 30 jaar aftrek. Voor iedere nieuwe hypotheek geldt de termijn opnieuw, maar alleen voor het bedrag dat extra wordt geleend ten opzichte van de vorige hypotheek. Ten tweede moet de woning het hoofdverblijf zijn van de eigenaar. Een tweede woning of vakantiehuisje komt niet in aanmerking. Ten derde kan alleen hypotheekrenteaftrek worden aangevraagd over de eigenwoningschuld. Dit betekent dat de rente alleen mag worden afgetrokken over dat deel van de schuld dat is besteed voor de aanschaf, verbetering of onderhoud van de woning. Ten vierde moet bij verkoop van een oude woning, de overwaarde opnieuw worden geïnvesteerd in de nieuwe woning. Wanner de overwaarde niet in de nieuwe woning wordt ingebracht, maakt dat deel geen aanspraak meer op aftrek. Dat deel van de lening valt dan onder Box 3.

Hypotheekrenteaftrek berekenen

Om de hypotheekrenteaftrek te kunnen berekenen zijn de volgende gegevens nodig:

• Inkomen: Wat is uw bruto-jaarinkomen?
• Hypotheeksom: Hoe hoog is uw hypotheek?
• Hypotheekrente: Wat is de rente die u over uw hypotheek betaald?
• Hypotheekvorm: Heeft u een annuïteitenhypotheek of een lineaire hypotheek? Andere hypotheekvormen komen niet in aanmerking voor hypotheekrenteaftrek.
• Hypotheekjaar: In welk jaar hebt u uw hypotheek afgesloten?
• Looptijd: In hoeveel jaren lost u uw hypotheek af? Meestal 30 jaar.
• WOZ: Wat is de WOZ-waarde van uw woning? Bekijk uw jaarlijkse WOZ-aanslag van de gemeente.
• Leeftijd: Het belastingtarief is afhankelijk van uw leeftijd.
• Pensioeninkomen: dit inkomen is alleen nodig wanneer u met pensioen bent.

Afschaffing hypotheekrenteaftrek

Sinds de invoering van de hypotheekrenteaftrek wordt gesproken over afschaffing. Tijdens landelijke verkiezingen is het altijd weer een hot item. De laatste decennia heeft geen één kabinet dit in de Tweede Kamer er doorgekregen. Ook in het regeerakkoord van Rutte II blijft de renteaftrek bestaan. Er wordt sinds 2013 wel een beperking doorgevoerd.

De beperking van hypotheekrenteaftrek geldt alleen nog voor de hogere inkomens. Het hoogste inkomstenbelastingtarief is 52% (vanaf € 57.585 in 2015). Voor 2013 mochten de hoogste inkomens nog 52% hypotheekrente aftrekken van de belasting. Vanaf 2013 wordt het percentage elk jaar met 0,5 procentpunt verlaagd. In 2014 was de aftrek van de hypotheekrente nog maximaal 51,5% en in 2015 nog 51%. Het doel is dat in 2028 de aftrek 38% is.